ოსგუდ-შლატერის დაავადება

ოსგუდ-შლატერის დაავადება მუხლის სახსრის გადაჭარბებული დატვირთვით გამოწვეული დაზიანებაა.

რეაბილიტოლოგი-რევმატოლოგი

ჭარბი დატვირთვა სახსრის იმ უბნის ანთებას იწვევს, სადაც კვირისტავიდან გამოსული მყესი დიდი წვივის ძვალს უერთდება. ანთებას შესივება და ტკივილი ახლავს თან. იშვიათად შესაძლოა დიდი წვივის ძვლის უმნიშვნელო მოტეხილობამდეც კი მივიდეს საქმე. უმეტესად ცალი მუხლის სახსარი ზიანდება, შედარებით იშვიათად – ორივე.

ტკივილი ძლიერდება ვარჯიშის, ხტომის, სირბილის, საზოგადოდ, სპორტული აქტივობის დროს. განსაკუთრებით ცუდ დღეში არიან ახალგაზრდა კალათბურთელები, ფრენბურთელები, მოციგურავეები, ფეხბურთელები და ტანმოვარჯიშეები.

ოსგუდ-შლატერის დაავადება ვაჟებში უფრო ხშირადაა აღწერილი, ვიდრე გოგონებში.

ბოლო ხანს იმატა ოსგუდ-შლატერით დაავადებული გოგონების რიცხვმა. ცხადია, ეს სპორტის პოპულარიზაციას უნდა მივაწეროთ.

როგორ ამოვიცნოთ?

ოსგუდ-შლატერის სინდრომის გაჩენისა და შემდგომი განვითარების მექანიზმი პირდაპირ კავშირშია პაციენტის ასაკთან და ფიზიკურ აქტივობასთან. სტატისტიკის მიხედვით, შემთხვევების აბსოლუტურ უმრავლესობაში ექიმები შლატერის დიაგნოზს უსვამენ ბავშვებსა და მოზარდებში 10-დან 18 წლამდე ასაკობრივ ჯგუფში, ხოლო სპორტში ჩართული ახალგაზრდები მას 5-ჯერ უფრო ხშირად აწუხებენ, ვიდრე მათი თანატოლები, რომლებიც პასიურს ატარებენ. ცხოვრების წესი… უფრო ინტენსიური ფიზიკური აქტივობის იგივე მიზეზი ხსნის იმ ფაქტს, რომ ეს ოსტეოქონდროპათია ძირითადად ბიჭებს ემართებათ.

მოგეხსენებათ, ადამიანის მუხლის სახსრის ფორმირებაში მონაწილეობს ორი დიდი ძვალი – ბარძაყის ძვალი (მუხლზე ზემოთ) და კანჭის (მუხლს ქვემოთ). ბოლო მათგანის ზედა ნაწილში არის სპეციალური უბანი (ტუბეროზი), რომელსაც მყესის საშუალებით მიმაგრებულია ოთხთავის ბარძაყის კუნთი. ბავშვობაში და მოზარდობაში ძვლის ეს ნაწილია პასუხისმგებელი მის ზრდაზე და ამიტომ განსაკუთრებით მგრძნობიარეა სხვადასხვა სახის დაზიანებებისა და დაზიანებების მიმართ. აქტიური ფიზიკური დატვირთვის დროს მუხლის სახსარს ზოგ შემთხვევაში აქვს მძიმე დატვირთვა და ოთხთავის კუნთის გადაჭარბებული დატვირთვა, რაც იწვევს მყესის დაჭიმვას ან რღვევას და ამ მიდამოში სისხლის მიწოდების დეფიციტს. ასეთი ტრავმული ეფექტის და წვივის ტუბერკულოზის რეგიონის კვების შემცირების შედეგად, მასში ვითარდება თანდათანობითი ნეკროზული ცვლილებები, მისი ბირთვის ცალკეული ნაწილების სიკვდილამდე.

გარდა ამისა, მუხლის სახსრის ნებისმიერმა დაზიანებამ ან მის საყრდენ-მამოძრავებელ სტრუქტურაზე მუდმივმა დარტყმამ (მაგალითად, ხტუნვა) შეიძლება გამოიწვიოს წვივის ტუბეროზის ბზარები და მიკრომოტეხილობები, რაც მზარდი სხეული ცდილობს სწრაფად ანაზღაუროს ახალი შემაერთებელი ქსოვილის ზრდა. შედეგად, ადამიანს უვითარდება ოსგუდ-შლატერის ოსტეოქონდროპათიისთვის დამახასიათებელი ძვლის ზრდა (ერთია), რომელიც ყალიბდება მხოლოდ მუხლის ქვემოთ. ასეთ პათოლოგიურ პროცესში ჩვეულებრივ ერთი ფეხი ერთვება, თუმცა შესაძლებელია ქვედა კიდურების ორმხრივი დაზიანებებიც.

მისი ამოცნობა ძნელი არ არის. ოსგუდ-შლატერის დაავადებისთვის დამახასიათებელია:ფეხის კუნთების დაძაბულობა (ძირითადად ბარძაყის);

მუხლის სახსრის შეზღუდული მობილურობა;
მუხლზე მკვეთრი “სროლის” ტკივილის გამონაყარი, რომელიც წარმოიქმნება გადატვირთვისგან;
დილით გამოხატული შეშუპება მუხლის ზედა ან ქვედა ნაწილში, რომელიც ჩამოყალიბდა ფიზიკური აქტივობის შემდეგ მეორე დღეს.
ტკივილი, შესივება ან მტკივნეულობა მუხლის ქვედა არეში;
ტკივილი, რომელიც ფიზიკური აქტივობის (მაგალითად, სირბილისა და ხტუნვის) შემდეგ ძლიერდება;
კოჭლობა ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ;
დასვენების შემდეგ სიმპტომების გაქრობა ან შემსუბუქება.

ესენი ოსგუდ-შლატერის დაავადების უცილობელი ნიშნებია, თუმცა ზოგიერთ პაციენტს სხვა სიმპტომებიც აწუხებს, რაც დაავადების სიმწვავესა და ხარისხზეა დამოკიდებული. საწყის სტადიაში მოზარდს შესაძლოა მხოლოდ ვარჯიშის ან სპორტული თამაშის დროს შეახსენოს თავი ზომიერმა ტკივილმა, ზოგს კი გამუდმებით სტკივა მუხლი და ფიზიკური აქტივობისას ტკივილი უფრო მეტად უძლიერდება.

დაავადების დიაგნოსტიკა:

დაავადების დიაგნოსტიკისას დიდი მნიშვნელობააქვს ისტორიის აღება. სიმპტომების მთლიანობა, ტკივილის დამახასიათებელი ლოკალიზაცია, პაციენტის ასაკი და სქესი შესაძლებელს ხდის შლატერის დაავადების ზუსტად დიაგნოსტირებას. თუმცა დიაგნოზის განმსაზღვრელი ფაქტორია რენტგენოლოგიური გამოკვლევა ფრონტალურ და ლატერალურ პროექციებში. ზოგჯერ დამატებით ტარდება მუხლის სახსრის ექოსკოპია, სახსრის MRI და CT, რაც მეტი ინფორმაციის შინაარსისთვის დინამიკაში უნდა ჩატარდეს. ასევე ინიშნება დენსიტომეტრია, რომელიც საშუალებას გაძლევთ გაანალიზოთ ძვლოვანი ქსოვილის სტრუქტურა. ლაბორატორიული ტესტებიაუცილებელია ჩატარდეს ინფექციური პათოლოგიის (რეაქტიული ართრიტის) გამორიცხვის მიზნით.

ამისათვის დანიშნეთ:

სისხლის ზოგადი ანალიზი;
სისხლის ტესტი C-რეაქტიული ცილისთვის;
PCR კვლევები (პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქცია);
სისხლის ტესტი რევმატოიდულ ფაქტორზე.

დაავადების საწყის ეტაპზე რენტგენოგრაფია აჩვენებს წვივის ტუბეროზის რბილი საფარის გაბრტყელებას. დროთა განმავლობაში შეიძლება მოხდეს ოსიფიკაციის გადაადგილება წინ ან ზემოთ. დაავადება დიფერენცირებული უნდა იყოს სიმსივნური პროცესებისგან, ტუბერკულოზისგან, ოსტეომიელიტისგან, წვივის მოტეხილობისგან.

თუ ზემოთაღნიშნული სიმპტომები შენიშნეთ აუცილებლად მიმართეთ
რევმატოლოგ ირაკლი შელიას

ტელ: +995 555 78 77 72